Phitsanulok Phra Phutta Chinarat

Met een zachte plof landt het vliegtuig bij Phitsanulok, een stad in het noorden van Thailand. Vanuit hier gaan we het noordoosten van Thailand verkennen, ofwel het Isaan-gebied. Dit deel van Thailand wordt (nog) nauwelijks aangedaan door touroperators. Echt toeristisch is het dus niet te noemen, terwijl het gebied heel wat heeft te bieden.
Hoewel Phitsanulok niet onder het Isaan-gebied valt, besluiten we hier de trip te beginnen, omdat de stad veel weg heeft van een bedevaartplaats. De Phra Phutta Chinarat, een Boeddhabeeld uit de 14e eeuw, bevindt zich hier. Dit Boeddhabeeld is na de smaragden boeddha van Bangkok het meest vereerde beeld van Thailand.
De integere figuur is gemaakt van verguld brons. Het is een voorbeeld van de Sukhothai-school (13e-15e eeuw). De Sukhothai-stijl kenmerkt zich door verschillende stijlen uit verschillende landen. De kunstenaars uit die tijd verenigden die stijlen met elkaar. De Boeddhabeelden uit deze tijd kenmerken zich vooral door gratie. De Phra Phutta Chinarat is onder meer te herkennen aan de gekrulde haren die overgaan in een stralenkrans, de glimlachende mond en een doorschijnend gewaad. Bovendien zijn de vingers van dezelfde lengte.
Gids Pom legt uit hoe wij een offer aan boeddha kunnen brengen. Er liggen kaarsjes, wierookstokjes en lotusbloemen klaar. Iedereen mag daar, tegen een naar eigen inzicht te geven vergoeding, van pakken. Hij gaat ons voor en begint de groene bladeren die de lotusbloem omkransen elegant te vouwen. Om boeddha te plezieren, legt hij zijn handeling uit.

Hij vouwt ook onze lotusbloemen en vertelt tegelijkertijd dat het de bedoeling is om eerst het kaarsje aan te steken. Het kaarsje moet in een speciale bak worden gezet, waarna de (drie) wierookstokjes worden aangestoken. Die zet je in de bak en dan neem je de lotusbloem mee. Ook moet je het papiertje meenemen dat om de wierookstokjes gevouwen zit, waarschuwt Pom ons. Eenmaal bij boeddha aangekomen (de boeddha waar de bloemen, kaarsjes en wierook worden geofferd staat buiten, de Phra Phutta Chinarat staat binnen maar daar mag niet worden geofferd) doen we onze schoenen uit en knielen we neer en zeggen we Pom na die een algemene bede houdt. Daarna is het stil en mogen we zelf onze gedachten tot boeddha richten, de bloem tussen onze gevouwen handen geklemd. Als we klaar zijn, leggen we onze lotusbloemen in een grote bak en is onze offergave bijna klaar. In het papiertje dat om de wierookstokjes zat, blijkt wat bladgoud te zitten. Dat moeten we op de boeddha plakken, waarbij we een wens moeten doen. Dan is het echt 'af'. Het prachtige beeld in de tempel trekt vele bezoekers en pelgrims. Overal staan stalletjes met religieuze beeldjes. Later, nog steeds onder de indruk van het gebeuren, vraag ik aan een Thaise hoe zij het boeddhisme beleeft. Als ik me slecht voel, ga ik bidden, zegt ze, en als ik me goed voel, ga ik winkelen. Oké, knik ik, behoorlijk ontnuchterd.

Behalve de bijzondere boeddha bevindt zich in Phitsanulok het vriendelijke Sergeant Major Thawee's Folk Museum. Het bezit een groot aantal gebruiksvoorwerpen zoals houten en bamboe dierenvallen en landbouwwerktuigen. Veel hiervan worden vandaag de dag nog steeds benut. In het zaaltje is iemand aanwezig die een aantal zaken uitlegt en laat zien hoe de werktuigen werken. Aan de overkant van het museum bevindt zich een boeddhagieterij, waar bronzen boeddhabeeldjes worden gegoten. Dichter bij de bron van dit soort beeldjes kun je niet komen.
Wij doen dit hele programma in één morgen, maar we hadden hier minstens twee dagen kunnen rondbrengen. Alleen al de mensen bekijken bij het boeddhabeeld is één groot feest. Maar Loei, meer in het noordoosten gelegen, wacht.

De stad Loei en de provincie die dezelfde naam draagt, worden gerekend tot het Isan-gebied. Loei ligt op het randje van het Khorat-plateau. Door de noordelijke ligging heeft het ook een ander klimaat: in de heuvels kan het in de winter behoorlijk fris zijn en in de zomer juist ontzettend heet. Ondanks of wellicht wel juist wegens het klimaat, heeft een Thai het aangedurfd om hier een wijngaard te beginnen: de Phu Rua Wanothaya Wijngaard, waar wijn onder de naam Chateau de Loei wordt geproduceerd.
Zo'n vijftien jaar geleden is men begonnen. Op dit moment worden volgens de Thaise manager ongeveer 280.000 flessen per jaar gebotteld. Een deel van de wijn wordt getransporteerd naar onder meer Nederland. De rode en witte wijn - geen rosé - zijn in Nederland verkrijgbaar in een flink aantal Thaise restaurants.

De Thai maakten de eerste vijf jaar gebruik van de kennis van Franse wijnmakers; sindsdien doen ze het alleen. Bijna dan, want elke twee maanden wordt een Australiër ingevlogen om de wijn te keuren. Naast wijn worden er diverse soorten groenten (onder meer aardappelen en lychees) en Thaise kruiden verbouwd. Er werken ongeveer 200 mensen, waarmee het een van de grootste werkgevers is in het gebied.
Na het bezoek aan Château de Loei besluiten we dat het tijd is om naar het hotel te gaan. De keuze is gevallen op het Phu Pha Nam Resort, dat nog maar kort open is. Het ligt in de rustige heuvels op zo'n 250 meter hoogte, wat de temperatuur in januari 's avonds zelfs nog wat fris maakt.
De volgende morgen is het vroeg dag. De gids heeft ons enthousiast gemaakt om de zonsopkomst in Phu Rua National Park te gaan bewonderen. Om 04.45 uur worden we gewekt, 05.15 uur zitten we in de auto. De Phu Rua, ofwel Bootberg, dankt zijn naam aan de hoogste berg, die de vorm heeft van een Chinese jonk. Wij zien echter niets van dit alles, het is nog donker als we naar boven rijden. Behalve onze gids hebben talloze andere mensen het idee opgevat om hier naartoe te gaan. Het 'viewpoint' staat barstensvol met Thai die ook een glimp willen opvangen van het 'spektakel', dat zeker de moeite waard is.
Het is dat we geen tijd hebben, maar we hadden het nationale park graag verkend. Pom, onze gids, legt later uit dat er goede voetpaden zijn die het voor iedereen mogelijk maken het natuurgebied te verkennen. De watervallen en bijzondere rotsformaties zijn van bijzondere schoonheid, vertelt hij.
Wij gaan door naar de stad Khon Kaen, maar dan wel via via: de gids wil ons de pottenbakkerijen en de weverijen nog laten zien. De pottenbakkerijen, in de omgeving van Ban Kong Sawan, liggen als lange linten langs de weg. Het is er stoffig en stil. De aardewerken voorwerpen die hier te krijgen zijn, zijn kopieën van het aardewerk dat hier tussen 3000 voor Christus en 200 na Christus is gevonden. Het is vooral bekend onder de naam 'aardewerk uit Ban Chiang'.

Waar het aardewerk uitblinkt in eenvoud, zijn de lappen stof die de dames maken in het dorp Nong Wua Saw een doolhof van draadjes. De vrouwen zitten in lange rijen in een soort van open schuur. Het heeft het meest weg van een dak op palen. De muren zijn gewoon niet opgetrokken. Op deze manier is er meer licht en heeft de wind, als die er is, vrij spel. De meeste weefgetouwen hebben één bepaalde kleur draad opgespannen (de verticale draden) waardoorheen van tevoren geverfde draden (de horizontale) doorheen worden geweven. Stof die op deze manier is geweven, noemt men 'enkele ikat'.
Op sommige weefgetouwen zijn voorgeverfde draden gespannen. Samen met het draad (ook vaak weer geverfd) dat er doorheen wordt geweven, vormen zich de meest bijzondere patronen. Dit soort lappen wordt aangeduid met de naam 'dubbele ikat'. De productie van zijde is zeer belangrijk voor Thailand en ging over van generatie op generatie. Door de Tweede Wereldoorlog kwam de zijde-industrie flink in het slop. De Amerikaan Jim Thompson richtte echter in 1948 de Silk Company Ltd op, waarmee de zijde-industrie aan een nieuw leven begon. Het Isan-gebied dankt zijn faam vooral aan de zijde die er wordt geproduceerd.

Op het Khorat-plateau bevinden zich talloze 'zijdedorpen', waar de productie van zijde nog op traditionele manier gebeurt. Het loont zeker de moeite om een dag uit te trekken om naar de verschillende dorpen te rijden en om daar wat mooie lappen stof te halen. In de grote steden zijn talloze kleermakers die er in korte tijd de prachtigste kleding van kunnen maken.