Sri Lanka algemeen

De schrijfster Nayomi Munaweera, geboren op Sri Lanka, vertelt hoe de mensen op het eiland elkaar zien. Ze legt uit dat als vreemden elkaar ontmoeten, ze net zo lang doorvragen over naaste en verre familieleden, over bloedverwanten en overleden geliefden, over de dorpjes waar je vandaan komt en de vrienden die je hebt. Vroeger of later blijkt er dan een band te zijn. Zie je, zeggen ze dan, we zijn van hetzelfde volk.

Een volk met een lange geschiedenis.

DE LEEUWENROTS
Wie het geluk heeft boven op de leeuwenrots van Sigiriya te staan, zal zich ongetwijfeld afvragen hoe dit tot stand is gekomen en wat er zich hier allemaal heeft afgespeeld. Koning Kashyapa (477- 495 na Christus) besloot op het reusachtige platform boven op de rots een fort en een kleine stad van koninklijke gebouwen met tuinen te vestigen. Geen vijand zou in de buurt van die rots kunnen komen. Het fort kreeg de bijnaam de leeuwenrots. De oude trap naar de top van de rots voert door de mond van een hurkende leeuw, waarvan alleen de enorme poten zijn overgebleven. Die poten geven een indicatie hoe gigantisch groot het hoofd van de leeuw moet zijn geweest. De ruïnes van de eens zo prachtige koninklijke Sigiriya citadel bevinden zich nog altijd op de top van de berg.

Het is deze citadel die ons aan het bestaan van koning Kashyapa herinnert. Hij was een van de vele koningen die op Sri Lanka aan de macht waren. Tussen 500 voor Christus tot midden 19e eeuw werd er geregeerd door een lange reeks van dynastieën, allemaal met meerdere koningen. Toch werden in de Balangoda grotten bij Colombo resten gevonden die er op duiden dat er waarschijnlijk al meer dan 30 duizend jaar geleden mensen op Sri Lanka leefden.

OERVADER
Relevant is koning Vijava die rond 543 v. Chr aan de macht was. Hij vluchtte uit India en vestigde zich op het eiland. Hij wordt gezien als de oervader van het Singalese volk en als de eerste koning van wie de geschiedenis is vastgelegd. Vijava plantte de jonge boompjes van de Sri Maha Bodhi, de boom waaronder later Boeddha de verlichting heeft bereikt. Dat wist Vijava toen natuurlijk nog niet. Onder zijn opvolgers ontstond het Anuradhapura rijk, dat zich over heel Sri Lanka uitstrekte. In deze tijd werd het boeddhisme omarmd en werd de Tand van Boeddha naar Sri Lanka gebracht. Deze wordt nog altijd gekoesterd en aanbeden in de Tempel van de Heilige Tand in Kandy.

In de lange geschiedenis van Sri Lanka waren koningen machtig en minder sterk. Lange tijd waren er meerdere koninkrijken op het eiland. Dat veranderde met de komst van de Portugezen rond 1500. Zij kregen steeds meer macht, noemde het eiland Ceilao en kwamen op voet van oorlog met het enige koninkrijk dat niet naar hun pijpen wilde dansen, Kandy. Kandy zocht steun en vond die bij Nederland, een samenwerking die tot het vertrek van de Portugezen leidde.SRI LANKA ! Exclusieve Green Wood Travel rondreizen.
UW VOORKEUR BEPAALT DE REIS !

NEDERLANDERS
Halverwege de 17e eeuw hadden de Nederlanders het voor het zeggen. In Galle staat nog altijd een Nederlands fort. Het eiland ontwikkelde zich goed onder Nederlands gezag. De VOC stimuleerde de verbouwing van tabak en koffie. Ze versterkten de handel die tot dan toe uit kaneel, edelstenen en olifanten bestond. De polygamie werd afgeschaft, en alhoewel het protestantisme de belangrijkste godsdienst was geworden, werd boeddhisme toegestaan. Het ging zoals het ging, tot in 1796 de Britten wel brood in het eiland zagen en de Nederlanders verjoegen.

TWEE BEVOLKINGSGROEPEN
Er volgden een paar belangrijke veranderingen. Om te beginnen werd Engels de voertaal en Ceylon de officiële naam. Veel koffie-oogsten mislukten en de Britten besloten over te schakelen naar thee. Zo werden Ceylon en thee min of meer synoniem voor hetzelfde. Uit het zuiden van India werden goedkope Tamil arbeiders gehaald om spoorwegen aan te leggen. Er woonden al honderden jaren Tamils op het eiland, maar blijkbaar verstoorde deze aanwas van arbeiders de balans. Het is het prilste begin van ingrijpende problemen tussen Singalezen en Tamils.

Die conflicten escaleerden nadat Sri Lanka in 1948 onafhankelijk was geworden. Tientallen jaren stonden de twee bevolkingsgroepen op gespannen voet, hetgeen regelmatig in bloedige conflicten resulteerde. In de jaren tachtig ontstond een burgeroorlog toen de groepering Tamil Tijgers een eigen staat eiste. Er vielen ruim honderdduizend doden en duizenden mensen verdwenen spoorloos. In 2009 werd de vrede getekend. Tegenwoordig is ongeveer 11 procent van de Sri Lankanen Tamil, de meeste wonen in het Noorden en Noordoosten. Alhoewel de spanningen niet helemaal zijn verdwenen is het relatief rustig. De belangrijkste en mooiste reisdoelen van Sri Lanka liggen in het Zuiden en het centrale deel van het eiland.


TIJDSVERSCHIL
Het is op Sri Lanka later dan in Nederland. In de zomer is het 3,5 uur later, in de winter 4,5 uur.

We vertelden eerder dat Sri Lank goed te bereizen is en dat er op een relatief klein gebied veel variatie is in bezienswaardigheden en natuur. Toch wonen er zo'n 22 miljoen mensen op Sri Lanka.

Bijna driekwart van hen is Singalees. Ruim 11% is Sri Lanka Tamil, de Tamil die van oudsher op het eiland wonen. Daarnaast is er nog een 4% Indiase Tamils (die oorspronkelijk uit India komen, zoals de naam al suggereert en door de Britten naar het eiland werden gehaald als arbeidskracht.) Ruim 9% zijn Sri Lankaanse Moren, een moslim minderheid die uit het Midden-Oosten afkomstig is.

Veel Sri Lankanen spreken Engels, een overblijfsel van de Britse overheersing. Zeker in de gebieden waar veel reizigers komen, zoals Colombo, Kandy en de kuststreken. Verder spreekt bijna iedereen Singalees. Tamils hebben ook hun eigen taal, Tamil.

Ruim 70% van de mensen op Sri Lanka hangt het boeddhisme aan; een kleine 13% is hindoe en 10% moslim. Een kleine 8% is christen.

De verdeling van de religie loopt vrijwel gelijk aan etnische afkomst. Zo zijn de meeste Singalezen boeddhist, de meeste Tamils hindoe en de meeste Moren en Maleisiërs moslim.

Er is geen staatsgodsdienst maar in de grondwet staat wel dat het boeddhisme een bijzondere positie inneemt.

Sri Lanka heeft een behoorlijk rustig tropisch klimaat. Het is er eigenlijk het hele jaar door warm (met een hoge vochtigheidsgraad). Gemiddeld een graad of 27. Dat betekent dat overdag de temperatuur tot boven de 30 graden kan oplopen en het 's nachts 'afkoelt' tot een graad of 22.

Er zit wel wat meer variatie in de regenval. Mei, oktober en november hebben gemiddeld de meeste neerslag. Januari, februari, juli en augustus gemiddeld de minste.

Je kunt zeggen dat de beste periodes om Sri Lanka te bezoeken zijn: van december tot maart, voor het westen en zuidelijk deel van het eiland en de heuvels. Van april tot september heeft de oostkust het mooiste weer.

de zuidwestelijke Yala monsoon laat het regenen in het westen en aan de zuidwestelijke kust en heuvelland tussen april en september, met de meeste regen van april tot juni.

de noordoostelijke Maha monsoon zorgt voor neerslag aan de oostkust van november tot maart, de meeste regen in november en december.

voorafgaand aan de Maha monsoons kan het op het hele eiland regenen.

In het kort: het is warm (en mocht het een keer regenen dan kun je met deze temperaturen wel een kleine regenbui hebben). Meer gedetailleerde informatie over het klimaat op Sri Lanka vindt u op: Klimaat Sri Lanka

Er is internet in de meeste hotels, bars, restaurants en guesthouses. Vooral in de stedelijke gebieden. Sri Lanka heeft een 4G netwerk.

Bellen is in Sri Lanka een stuk goedkoper met een Sri Lankaanse simkaart. Zo'n simkaart is goedkoop en u betaalt per minuut veel minder dan met uw eigen telefoon. Ze zijn te koop in telefoonwinkels. U moet wel uw paspoort laten zien. Bellen kan met een internetverbinding natuurlijk gratis via Facetime, Skype, Whatsapp, Line of soortgelijke internetdiensten.


De ANWB geeft de volgende tips voor veilig internetgebruik in het buitenland:

maak liever geen verbinding met een open wifi-netwerk, dus zonder wachtwoord.

mocht u toch verbinding met een open netwerk maken, voer geen persoonlijke gegevens in zoals wachtwoorden en inlognamen.

ook een verbinding met 'het slotje' is niet altijd te vertrouwen.

gebruikt u geen wifi, zet deze dan uit op uw apparaat.

verbind niet automatisch met 'bekende netwerken'.

wilt u onderweg vertrouwelijke informatie versturen, maak dan gebruik van de 3G- of 4G-verbinding.

gebruik een browser die onthoudt wanneer een website vraagt om 'in het vervolg uitsluitend beveiligde verbindingen voor deze website te gebruiken'.

varieer uw wachtwoord-gebruik.

creëer uw eigen Wifi-netwerk met mifi-apparaat. Mifi is een apparaatje dat u met een lokale simkaart kunt omtoveren tot een eigen wifi-hotspot. Veilig en betrouwbaar. U koopt de mifi eenmalig en voor iedere vakantie kunt u er een lokale simkaart bij kopen.

Op Sri Lanka is eten een sociale bezigheid. De basis voor elke maaltijd is rijst en curry. Dat klinkt wat saai, maar dat is het allerminst. De variaties met vlees, vis, groente en kruiden zijn eindeloos.

Een bezoek aan Sri Lanka is mislukt als u niet minstens een keer dahl curry hebt geprobeerd. Het is een gerecht van linzen met kruiden en kokosmelk. Probeer ook eens kokos roti als ontbijt, hoppers (een soort mini pannenkoek die soms wordt gevuld met ander heerlijks), hartige donuts of 'short eats' (gefrituurde snacks), kottu (een combinatie van roti, ei, ui, knoflook en groente) of -gewoon op bijna elke straathoek verkrijgbaar- een lekkere verse smoothie.

Sri Lanka heeft een lange traditie in vegetarisch eten, er valt dus voor vegetariërs en niet vegetariërs veel te ontdekken. Drinkwater is in flessen te koop; water uit de kraan is niet voor consumptie geschikt.

Niemand op Sri Lanka zal echt verrast zijn als u ter verwelkoming uw hand uitsteekt. Waarschijnlijk wordt uw poging tot een handdruk beloond. Uit respect wordt er een linkerhand op uw rechter onderarm gelegd. Niet schrikken. Toch is handen schudden op Sri Lanka geen gewoonte. Men zegt ayubowan, plaatst voor het lichaam de handpalmen tegen elkaar en maakt een lichte buiging.

Verder raken (vooral) mannen en vrouwen elkaar zo min mogelijk aan. En de mensen vinden het ook prettig als er een klein beetje afstand wordt gehouden. Zelfs oogcontact wordt vaak vermeden.

Vrouwen raken monniken niet aan. Ze gaan ook niet naast een monnik zitten. Als vrouwen iets aan moet geven aan een monnik gaat dat vaak via een derde, mannelijk persoon. Als u iemand anders (geen monnik) iets aangeeft, doet dan dan met uw rechterhand of beide handen.

Bewegingen met het hoofd betekenen vaak goed- of afkeuring. Wijzen met de vinger is niet netjes. Op Sri Lanka wijzen ze met de hele hand.

Let op uw voeten. Zorg dat ze niet naar iemand wijzen, wijs niet met uw voet en zet geen voet op een stoel of bank.

Net als in andere (overwegend) boeddhistische landen doet de bezoeker in de tempel de schoenen uit en zorgt hij of zij ervoor fatsoenlijk gekleed te zijn (dat wil vooral zeggen, geen blote knieën en schouders). Op Sri Lanka is het onfatsoenlijk om -voor een foto?- met de rug naar de Boeddha te gaan staan.

Op veel plaatsen wordt voedsel nog met de hand, de rechter wel te verstaan, gegeten. Al is hulp in de vorm van bestek meestal niet ver weg. Was wel altijd uw handen voor het eten (dat is etiquette).

Begin niet over religie en politiek, is ook hier een wijze les. Actuele politiek en de recente geschiedenis kunnen (nog) gevoelig liggen. Men is niet gewend zo openlijk als in Nederland te discussiëren. Hollandse directheid wordt (niet alleen) mogelijk als onbeschoft ervaren.

Wie in een gesprek, debat of beginnend conflict de controle over volume en geestdrift verliest, verliest zijn of haar gezicht. Dat willen de mensen op Sri Lanka niet, en u ook niet. Blijf beleefd, rustig en tover een glimlach tevoorschijn, ook al moet u er als een Hollywood ster voor acteren.

Alhoewel het tijdverschil met Sri Lanka maar drie en een half (of vier een half) uur is, hebben sommige Europese gasten last van jetlag. Probeert u zich na aankomst zo snel mogelijk aan te passen aan de lokale tijd.

Ga bij aankomst overdag hooguit vier uur slapen. Vertrek ontspannen uit Nederland en probeer het tijdsverschil met Nederland zo snel mogelijk te overbruggen.

Naast het tijdsverschil is ook sprake van een stevige verandering van klimaat. Pas uw tempo in het begin aan, drink de koude drankjes niet te snel. Wees voorzichtig met de (felle) zon!

Het geven en krijgen van fooi is alom aanwezig op Sri Lanka. Het is een belangrijke blijk van waardering en nog vaker een noodzakelijke aanvulling op een karig inkomen.

Fooi is bij veel hotel- en restaurantrekeningen inbegrepen, maar als u goed geholpen bent, misstaat een tip van 10% niet. De lonen liggen laag, dus een extraatje wordt gewaardeerd. Dat geldt ook voor kamermeisjes en portiers.

Tuk tuk bestuurders en taxichauffeurs zullen proberen vooraf een bedrag met u af te spreken. U hoeft dan niet nog eens extra te tippen (waarschijnlijk betaalt u al te veel).

Singalees en Tamil Oudejaarsavond (half april) en Singalees en Tamil Nieuwjaar. Eigenlijk het begin van de lente en het einde van de tijd dat de oogsten moeten worden binnen gehaald. Veel Sri Lankanen gebruiken dit moment om hun hele huis eens een goede beurt te geven en nieuwe kleren aan te schaffen. Zo gaat iedereen opgeruimd het nieuwe jaar in. Families zoeken elkaar op, er wordt gekookt (met veel aandacht voor zoetigheid) en er is vuurwerk.

Poya Dagen. Elke maand is er een verschillende Poya dag, altijd met volle maan. De exacte datum is dus steeds verschillend. Iedere volle maan is een feestdag, heeft een eigen naam en dat is normaal gesproken iedere maand één keer. Iedere volle maan dag heeft haar eigen naam (Duruthu, Navam, Madinen, etcetera) en betekenis. Ze refereren aan momenten uit het leven van Boeddha. Er wordt op Poya dagen geen alcohol verkocht en veel bedrijven en winkels zijn dicht.

Onafhankelijkheidsdag. De onafhankelijk van Engeland wordt op 4 februari overal gevierd. Er zijn toespraken, religieuze ceremonies en parades.

Boeddhisten, hindoes en moslims hebben allemaal hun eigen feestdagen. Hindoes vieren Tamil Thai Pongaldag in januari en het feest van het licht, Divali, in het najaar. Moslims houden Ramadan en vieren het Suikerfeest. Voor de boeddhisten is (in juli of augustus) Kandy Esala Perehala een hoogtepunt.

De driewieler is waarschijnlijk het meest in het oog springende vervoersmiddel op Sri Lanka. U moet niet meteen aan een kinderfietsje denken, 'three-wheelers' zijn een soort tuk tuks. Sommige hebben een meter, al moet u hoe dan ook waarschijnlijk gewoon onderhandelen over de ritprijs.

Voor taxi's, die uiteraard wat luxer zijn en airconditioning hebben, geldt hetzelfde. Ze hebben een meter, maar of ze hem willen gebruiken is de vraag. In Colombo en enkele andere grotere steden kunt u ook een taxi boeken via Uber, PickMe en Taxiyak.

Wie van de ene naar de andere plek wil reizen op het eiland heeft de keuze uit een privé auto, de bus of de trein. Voor de laatste twee geldt dat ze druk zijn en niet heel erg hard gaan. Voor lokaal reizen is dus wat geduld nodig. Let op: rondom de weekeinden en de maandelijkse Poya dagen, is het extra druk. Daar staat tegenover dat een treinreis vaak wordt beloond met de mooiste vergezichten.