Indonesië algemeen

Je hoeft nog geen stap in Indonesië te hebben gezet om al behoorlijk onder de indruk te zijn van de informatie die je over het land kunt vinden. Het is opgetrokken uit vulkanische eilanden. De mensen met die er met een loep boven hingen telden er ruim vijftienduizend, waarvan duizenden eilandjes onbewoond zijn. Borneo is het op twee na grootste eiland in de wereld. Indonesië is het grootste land van Zuidoost Azië en het op zes na grootste land ter wereld.

Van de landen die samengesteld zijn uit eilanden is Indonesië nummer 1. Met ruim 264 miljoen inwoners zijn er maar drie landen op onze planeet nog groter. Groter Jakarta is met ruim 30 miljoen (!) mensen een van de grootste steden ter wereld. Meer dan de helft van de Indonesische bevolking woont op JAVA. Om het indrukwekkende lijstje compleet te maken: Indonesië is het grootste islamitische land op aarde.

Het spreekt bijna vanzelf dat zo'n enorm land grote verschillen kent in cultuur, taal, religie, achtergronden en natuur. Bahasa Indonesia is de officiële taal, maar er worden er lokaal zo'n 700 gesproken op de verschillende eilanden. Er zijn honderden etnische groepen waarvan de Javanen de grootste vormen. Hindoeïsme, christendom en boeddhisme komen voor in het land (denk aan het boeddhistische meesterwerk Borobudur op JAVA), maar zo'n 85 procent van het land is islamitisch.

Er leefden vele tienduizenden jaren geleden al mensen op de eilanden die we nu Indonesië noemen. De eerste vorm van organisatie ontstond, los van elkaar, op verschillende eilanden tussen de 7e een 13e eeuw. Het eerste rijk in dit gebied was in de 7e eeuw het boeddhistische Srivijaya INDONESIË ! Exclusieve Green Wood Travel privé reizen
PERSOONLIJKE VOORKEUR BEPAALT DE REIS ! koninkrijk dat Sumatra als middelpunt had. Tussen de 8e en 10e eeuw ontwikkelde zich een boeddhistische gemeenschap op Java die de tempels Borobudur, Sewu en Prambanan voortbracht. Het hindoeïsme kreeg in de 10e eeuw voet aan de grond op BALI (het Warmadewa rijk) en delen van Java. Veel later, in de 16e eeuw, werden in navolging van Noord-SUMATRA de meeste eilanden islamitisch, in die tijd de meest voorkomende religie in dit gebied.

Aan het begin van de 16e eeuw meldden zich ook de eerste Europese landen in de Indonesische archipel. Eerst Portugal, maar later ook Engeland en natuurlijk Nederland, met de VOC. Rond 1800 lijft Nederland de eilandengroep in als kolonie. Nederlands Indie, met als hoofdstad Batavia wordt al dan niet tegen de zin van de lokale bevolking en op sommige plaatsen met geweld in stand gehouden. Pas aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, als Soekarno de nederlaag van de Japanse bezetter aangrijpt om zich (ook) los te maken van Nederland, dat meteen na de oorlog weer aanspraak op de eilanden wil maken. Maar Soekarno trekt met steun van de internationale politiek (Verenigde Naties) aan het langste eind en roept de onafhankelijke Republiek Indonesië uit.

Soekarno en Mohammad Hatta (die ook een vooraanstaande rol in de onafhankelijkheidsstrijd speelde) zijn de 'founding fathers' van het moderne Indonesië. Na de onafhankelijkheid werden zij president (Soekarno) en vice-president. De groeiende invloed van de communisten, de politieke islam en de sterke rol van het leger botsten met het steeds autoritairder wordende gezag van Soekarno. In 1966 eindigde onder dwang zijn presidentschap. Zijn opvolger: Soeharto.

Soeharto is de man van de 'new order', hij wist aanvankelijk economische groei te bereiken, maar toen Indonesië jaren later in een crisis terecht kwam, ontstond er onrust en weerstand, mede gevoed door steeds meer corruptie en het tegenwerken van politieke tegenstanders. Uiteindelijk werd verloor Soeharto het machtsspel pas in 1998, toen hij onder druk afstand deed van zijn presidentschap, maar niet genoeg politieke steun vond om toch de baas te blijven.

In 2004 werden de eerste directe presidentsverkiezingen gehouden in Indonesië.

TIJDSVERSCHIL

op SUMATRA, Java en Zuidwest-Borneo is het 5 uur later (in onze zomertijd)

op Oost-Borneo, Celebes, Bali en Lombok is het 6 uur later (in onze zomertijd)

en op de Molukken en Papua is het 7 uur later (in onze zomertijd)

Zoals gezegd: er leven zo'n 260 a 270 miljoen mensen in Indonesië. Een kwart van hen is jonger dan 14 jaar. Er zijn meer dan tien steden met meer dan een miljoen inwoners, waarvan Jakarta uiteraard de grootste is (het hele conglomeraat telt daar zo'n 30 miljoen inwoners).

Maar kent u Semarang? Ruim twee miljoen inwoners. Of Depok? Bijna 2 miljoen.

Even per eiland: op Java wonen 143 miljoen mensen (dat zijn er bijna net zoveel als in Rusland, en meer dan in Japan of Mexico!), op Bali ruim 4 miljoen en op Papoea ruim 8 miljoen.

Er leven meer dan 300 verschillende etnische groepen, waarvan de Javanen de grootste zijn met 40% van de bevolking. Soendanezen vormen 15% , Balinezen een kleine 2 procent en Maleisiërs ruim 2 procent. Chinezen ongeveer drie.

In Indonesië spreekt men Bahasa Indonesia, dat afstamt van het Maleis. Daarnaast wordt op het eiland Java (waar anders?) ook Javaans gesproken, op Bali Balinees en meer dan 700 lokale dialecten en talen in de rest van het land. In toeristengebieden wordt Engels gesproken.

De islam is leidend in Indonesië. En niet alleen meer in religieuze kwesties, maar ook op sociaal en politiek gebied. Bijna 88% van de Indonesiërs is moslim.

Alle andere religies blijven daar ver bij achter. Ongeveer 7% is protestant, een kleine 3% katholiek, een kleine 2% hindoe, en boeddhisten en aanhangers van Confucius samen minder dan 1%.

Dit zijn de zes geloven die worden erkent door de Indonesische overheid.

Bali vormt een uitzondering op alle eilanden die overwegend islamitisch zijn, op Bali vormen hindoes de meerderheid. Grotere groepen christenen treft u op Flores, Timor en de Molukken.

Over het weer in Indonesië hoeft u zich niet erg zorgen te maken. Dat is behoorlijk constant. De temperatuur schommelt altijd rond de dertig graden. De meeste eilanden hebben een tropisch regenwoudklimaat. In de meeste regio's is er daarom een droog en een nat seizoen.

Het regenseizoen duurt van (ongeveer) oktober tot april. Er kan iedere dag regen vallen, maar dat hoeft niet. Er dreigt in ieder geval dan wel altijd een bui en het kan behoorlijk tekeer gaan.

Op sommige eilanden, zoals Borneo, Sumatra en Java kan het flink onweren. Van eiland tot eiland verschilt dus de hoeveelheid regen die valt. De luchtvochtigheid maakt het in dit seizoen plakkerig en warm.

Het droge seizoen loopt dan uiteraard van mei tot september. Het klimaat kan van eiland tot eiland wat verschillen. In gebieden met bergen is het vaak wat minder warm. Het noorden van Indonesië heeft in de droge periode nog wel een korte (en kleinere) regenperiode in juni en juli.

Indonesië beschikt over goed G4 internet netwerk. Google, Facebook, YouTube en Twitter zijn net zo populair als in Nederland of België. Dat er goede netwerken zijn betekent dus dat gratis bellen via Whatsapp, Messenger, Skype, Line of FaceTime dus prima mogelijk is. De meeste hotels, coffeeshops en restaurants bieden gratis WiFi. Op sommige plaatsen in de grotere steden zijn gratis WiFi hotspots.

Het is handig om al bij aankomst op het vliegveld een prepaid-pakket aan te schaffen. Grote en goede aanbieders zijn op alle vliegvelden te vinden.

Controleer thuis, voordat u op reis gaat, wel even of uw telefoon simlock vrij is. Dat wil zeggen, of er een andere simkaart wordt geaccepteerd dan de kaart die er al in zit.

Houd er rekening mee dat de Indonesische overheid websites censureert. Het kan dus zijn pagina's die u mogelijk in Nederland of België opent, in Indonesië niet toegankelijk zijn, meestal om religieus-politieke redenen.

Om vanuit Indonesië naar Nederland te bellen toetst u +31 (of 0031) en voor België +32. Daarna het kerngetal zonder 0, gevolgd door het abonneenummer. U kunt altijd bellen met uw eigen Nederlandse simkaart, maar dan zijn de kosten aanzienlijk hoger dan in Nederland of met een tijdelijke lokale simkaart.

Zorg ervoor dat u ROAMING uitschakelt zodra u buiten Europa reist

De ANWB geeft de volgende tips voor veilig internetgebruik in het buitenland:

maak liever geen verbinding met een open wifi-netwerk, dus zonder wachtwoord.

mocht u toch verbinding met een open netwerk maken, voer geen persoonlijke gegevens in zoals wachtwoorden en inlognamen.

ook een verbinding met 'het slotje' is niet altijd te vertrouwen.

gebruikt u geen wifi, zet deze dan uit op uw apparaat.

verbind niet automatisch met 'bekende netwerken'.

wilt u onderweg vertrouwelijke informatie versturen, maak dan gebruik van de 3G- of 4G-verbinding.

gebruik een browser die onthoudt wanneer een website vraagt om 'in het vervolg uitsluitend beveiligde verbindingen voor deze website te gebruiken'.

varieer uw wachtwoord-gebruik.

creëer uw eigen Wifi-netwerk met mifi-apparaat. Mifi is een apparaatje dat u met een lokale simkaart kunt omtoveren tot een eigen wifi-hotspot. Veilig en betrouwbaar. U koopt de mifi eenmalig en voor iedere vakantie kunt u er een lokale simkaart bij kopen.

Wie kent er niet de Indische rijsttafel? Nasi Goreng? Gado-Gado? Sate! Gerechten uit de Chinees-Indische keuken waren in Nederland zo'n beetje de eerste buitenlandse, vooruit Oosterse, aanvulling op de toch wat beperkte Hollandse pot. Babi Pangang is al jaren populair in Nederland. En gelukkig kunt u in Indonesië nog veel meer lekkers eten. Goed eten hoeft niet veel te kosten. Ook op straat wordt er veel smakelijks gemaakt.

De al genoemde Nasi Goreng (met gebakken rijst, wat kip, een ei en zoetzure komkommer) is zo'n beetje het populairste gerecht onder bezoekers. Zet vooral uw belangstelling op scherp, want afhankelijk waar u bent kunt u gerechten proeven die beïnvloed zijn door de Indiase, Perzische, Chinese of Arabische keukens.

Geloof het of niet, zelfs Nederlandse eet tradities hebben hun sporen nagelaten: poffertjes (Kue Cubit) en pannenkoeken, biefstuk (Bistik Jawa) of gebakken brood (Roti Bakar). Ga in ieder geval ook op zoek naar Woku of Brenebon (hoort u ook het woord bruine bonen, inderdaad!) uit Sulawesi; Sago uit de Molukken of Papua, Gudeg (JAVA) of Rendang (SUMATRA).

Het spreekt misschien voor zich, maar we zeggen het toch maar even. In Indonesië kunt u geen water uit de kraan drinken. Let er bij flessen water op dat de sluiting nog intact is en ben voorzichtig met ijsblokjes.

Elk land heeft eigen gewoontes en gebruiken. Die zijn vaak conservatiever dan die we kennen in Nederland/België. Het is raadzaam gedrag en kleding aan te passen. Indonesië is een moslim-land. Voor blote lichaamsdelen geldt eerder minder dan meer. Neem daarom altijd iets mee om benen en schouders te bedekken, bijvoorbeeld een wikkelrok en een shirt met lange mouwen.

Probeert u zich er altijd van bewust te zijn dat u te gast bent in dit land. Door u zoveel mogelijk aan te passen aan lokale waarden en normen en u discreet op te stellen qua gedrag en kleding (zeker in moskeeën en tempels of op het platteland), zult u zichzelf ook makkelijk kunnen bewegen in Indonesië zonder dat u de lokale bevolking daarbij in verlegenheid brengt.

Begroet als man vrouwen niet automatisch met een handdruk. Wacht wat de vrouw doet. Mogelijk vouwt zij de handen voor de borst als begroeting. Volg dan dit voorbeeld.

Indonesiërs houden wel van een praatje. Ook van toeristen willen ze graag wat meer weten.

De tijd is flexibel. Jam karet, zeggen ze, rubberen tijd. De kans is dus heel klein dat uw afspraak op tijd komt, zeer waarschijnlijk wordt het later. Morgen is er ook nog een dag, snapt u?

Begin niet over religie en politiek, is ook hier een wijze les. In Indonesië zijn ze niet gewend zo openlijk als in Nederland te discussiëren. Hollandse directheid wordt mogelijk als onbeschoft ervaren.

Veel Indonesiërs proberen Engels te leren. In hotels en op plaatsen waar veel toeristen komen, wordt waarschijnlijk genoeg Engels gesproken. Maar ga er nooit vanuit. Uw fijne glimlach en rustig stemgeluid doen wonderen, ook als u eigenlijk wilt schreeuwen en met uw vuist op tafel wilt slaan. Niet doen, het is contraproductief (want ook in Indonesië geldt dat niemand gezichtsverlies wil lijden).

Heel veel mensen roken, en heel velen het liefst kretek sigaretten. Sigaretten kosten weinig en er wordt overal vrolijk op los gerookt. Ook op plaatsen waar u het in Nederland of België niet meer gewend bent.

Afdingen is heel gewoon. Het kost wat tijd, maar het kan ook een spel zijn dat op een leuke manier wat contact kan opleveren. U biedt gewoon een lager bedrag en kijkt wat er gebeurt. Wel belangrijk is dat u vooral vriendelijk blijft tegen de verkopers. Op plaatsen waar veel toeristen komen, is de vraagprijs hoog en raden wij u aan sterk af te dingen. Vooral als u meerdere stuks wilt kopen van iets, kunt u vaak nog extra kortingen bedingen.

Het verkeer, vooral in de grote steden, is een beproeving. Het openbaar vervoer is aanzienlijk slechter dan u mogelijk gewend bent. In Jakarta kost een taxi rit vaak veel tijd, en dan hebben we het nog niet eens over de spits. Voetpaden worden even gemakkelijk geblokkeerd, oversteekplaatsen en verkeerslichten worden soms beschouwd als 'kunst projecten'.

Door het tijdverschil van vijf, zes of zeven uren (afhankelijk van zomer- of wintertijd en het eiland waar in Indonesië naar toe vliegt), hebben veel Europese gasten last van jetlag. Probeert u zich na aankomst zo snel mogelijk aan te passen aan de lokale tijd.

Ga bij aankomst overdag hooguit vier uur slapen. Vertrek ontspannen uit Nederland en probeer het tijdsverschil met Nederland zo snel mogelijk te overbruggen.

Naast het tijdsverschil is ook sprake van een stevige verandering van klimaat. Pas uw tempo in het begin aan, drink de koude drankjes niet te snel. Wees voorzichtig met de (felle) zon!

Net als overal elders in de wereld wordt een fooi op prijs gesteld. Veel restaurants rekenen een service toeslag in de prijs. Toch hopen obers dat er nog wat kleingeld blijft liggen.

Veel mensen die in hotels, restaurants, bars en op de taxi werken, zijn van fooien afhankelijk om hun meestal geringe inkomen wat aan te vullen. U hoeft dat niet te overdrijven, een afronding naar boven is vaak genoeg.

Denk voor een chauffeur en/of gids die u een dag begeleidt aan ongeveer 4 tot 7 euro.

Nyepi - de dag van de stilte. Ook wel bekend als Balinees nieuwjaar, alleen lijkt het op geen enkele manier op een standaard nieuwjaarsviering, want de dag van de stilte betekent ook echt: stilte. Er wordt op Bali alleen gemediteerd en gebeden, alles is dicht. Meestal in maart.

Met Ramadan dient u rekening te houden. Veel Indonesiërs doen serieus mee aan deze vastenperiode. Gevolgd door het Suikerfeest.

Eid-ul-Fitr wordt door moslims groots gevierd, elk jaar in juni. Werknemers ontvangen een bonus van hun baas en veel mensen reizen naar hun familie om Eid te vieren. Veel huizen worden versierd en er wordt nog meer dan anders extra lekker gekookt. Speciale koekjes om de geest van Eid te herdenken worden daarbij niet vergeten.

Op 17 augustus viert Indonesië de onafhankelijkheid. Dat gebeurt vooral met een parade voor de president in Jakarta. Maar ook in de rest van het land wordt deze dag gevierd en herdacht.

Jala Jaksa is een groot buurtfeest in Jakarta, waar voor jong en oud veel te beleven valt. Een groot deel van de buurt wordt afgesloten en transformeert tot een platform voor straatartiesten, werkplaatsen, eten, muziek, martial arts workshops, batik maken en dans. Elk jaar in juli of augustus.

Het Galungan Festival (foto) op Bali is een jaarlijks hoogtepunt. Men viert de dat het goede (dharma) het kwade (adharma) heeft overwonnen. Het festival duurt 10 dagen en de deelnemers geloven dat tijdens het festival alle Balinese goden en eeuwenoude geesten de Aarde bezoeken. Om die uitnodiging luister bij te zetten wordt er gedanst en worden er offers gebracht. Om kwade geesten weg te houden wordt vuurwerk afgestoken. Op de laatste dag, Kuningan, keren de geesten en goden terug naar hun verblijfplaatsen. Galungan wordt telkens na 210 dagen weer gehouden.

AUTO
Jakarta is waarschijnlijk een van de drukste, zo niet DE drukste, stad die ooit zult bezoeken. Iedereen die hier aan het verkeer deelneemt weet dat hij of zij voorlopig onderweg is. Omdat JAVA het drukst bevolkte eiland van Indonesië is, is hier ook het meeste verkeer.

Het mag dan druk zijn, de wegen zijn over het algemeen van redelijke tot goede kwaliteit. Dat geldt ook voor BALI.

Op de overige eilanden, vooral die eilanden waar minder mensen wonen, zijn er alleen verharde wegen van en naar grotere plaatsen en op de doorgaande routes tussen de regionale centra.

Wegen zijn niet zo goed verlicht als in Europa. Het is dus beter niet in het donker te rijden (mocht u zelf gaan rijden), er is niet alleen slechter licht, ook wegmarkering ontbreekt soms. Let op voor onverwachte obstakels.

Links rijden heeft consequenties voor de uitvoer van verkeersregels. U moet links rijden en rechts inhalen. Weet dat bestuurders op hoofdwegen voorrang hebben (of nemen). Bestuurders van links hebben voorrang, tenzij door verkeerstekens anders wordt aangegeven. In het algemeen worden verkeersregels en voorrangsregels minder in acht genomen dan u in Europa bent gewend. Vaak geldt dat meer wielen voor minder wielen gaat en grotere wielen voor kleinere.

OPENBAAR VERVOER
Hoewel er aan beter publiek transport wordt gewerkt (en in ieder geval over nagedacht) valt er nog wel wat te wensen. Handig is de KA Commuter Jabodetabek (Commuterline), een soort bovengrondse metro-trein.

Ook zijn er overheidsbussen en privé organisaties die buslijnen uitvoeren. U zult veel Mikrolet of Angkots zien, een bus voor maximaal tien passagiers. Ze rijden vaststaande trajecten.

Voor korte afstanden is er de ojek, een brommer-taxi. De ojek is erg populair omdat per brommer en motor veel files en verkeer kan worden ontweken. GoJek, GrabBike en BlueJek zijn apps om snel een ojek te vinden. Qua taxi zijn in Jakarta Uber en GrabCar actief.

VLIEGVELDEN
Er zijn zo'n vijftienduizend eilanden in Indonesië. Die zijn lang niet allemaal bewoond, maar zo'n zesduizend wel. Vliegen is dus een goede optie om van de ene naar de andere plek te komen. Er zijn bijna 700 vliegvelden in Indonesië.

De bekendste zijn Soekarno-Hatta International Airport bij Jakarta (trouwens ook het grootste vliegveld in Zuidoost Azië). De vluchten van KLM komen hier aan. De op een na drukste luchthaven ligt op Bali. Het is Ngurah Rai International Airport in Denpasar. Vluchten met KLM naar Bali landen hier.

Andere belangrijke luchthavens met veel passagiers zijn Juanda International Airport in Sedati (Surabaya) en Kualanamu International Airport in Medan.