Cambodja algemeen

Twee tijdsperiodes die een essentiële rol in de geschiedenis van Cambodja hebben gespeeld, zijn zelfs bekend bij mensen die weinig van Cambodja weten. Wie heeft er niet gehoord over het moorddadige Khmer Rouge regime uit de jaren '70 dat miljoenen slachtoffers maakte. En wie heeft er nou niet gehoord over de glorieuze welvaart en rijkdom van het gigantische Khmer rijk dat vooral tussen de 11e en 13e eeuw floreerde en waarvan Angkor Wat nog altijd het overtuigende bewijs is.

ANGKOR
Het Khmer Rijk, dat ongeveer van 900 n.c. tot de 15e eeuw bestond besloeg wat we nu kennen als Cambodja, maar ook Laos, Vietnam en een groot deel van Thailand. Jayavarman II wordt beschouwd als de oprichter van het Khmer Rijk. Hij riep zichzelf in 802 uit tot Devaraja, de gods-koning en begon in die hoedanigheid aan het opbouwen van zijn rijk. Zijn opvolgers zetten zijn missie voort. Centrum van de macht in het Khmer Rijk was Angkor, dat in de hoogtijdagen mogelijk een miljoen inwoners had.

Vooral door het sterker worden van het koninkrijk Ayutthaya kwamen de Khmer onder druk te staan. Vele jaren gingen voorbij, maar het conflict met wat later Thailand zou worden bleef aanwezig. Stukken die eerst bij Cambodja hoorden gingen naar Thailand en weer terug. Dat laatste vooral toen Cambodja steun zocht bij Frankrijk dat aan een koloniaal rijk in Indochina bouwde. Cambodja was zo'n 90 jaar onderdeel van Indochina en had veel moeite om onder de Fransen uit te komen. In 1953 werd Cambodja onafhankelijk.

RODE KHMER
Daarmee was de vrede niet getekend, want Cambodja maakte op haar beurt nog altijd aanspraak op grote delen van Vietnam. Uit de tientallen jaren oorlogsconflicten die ontstonden, kwam uiteindelijk midden jaren '70 de Khmer Rouge, de Rode Khmer, als sterkste naar voren en namen zij in Cambodja de macht.

De Rode Khmer streefde onder leiding van Pol Pot naar een agrarische samenleving. Om die te bereiken werden massaal monniken en 'intellectuelen' afgeslacht. Pol Pot liet zo'n drie miljoen mensen vermoorden. Een kwart van alle Cambodjanen!CAMBODJA ! Exclusieve Green Wood Travel Privé reizen.
UW VOORKEUR BEPAALT DE REIS !

Ter herinnering aan de verschrikkelijke Rode Khmer tijd is de Toul Sleng gevangenis in Phnom Penh als museum bewaard gebleven. In de gevangenis, die bekend stond als S-21 (Security Office 21), werden Cambodjanen verhoord, gevangen gehouden en gemarteld. Net zo berucht zijn de Killing Fields, waar veel slachtoffers 's nachts naar toe werden gebracht om te worden geëxecuteerd. Een pagode met doodshoofden herinnert ons aan hen en aan de gruwelijke gebeurtenissen die er hebben plaatsgevonden.

VERLEDEN EN HEDEN
Na opnieuw tientallen jaren strijd met Vietnam raakte de macht in een impasse. De Verenigde Naties namen een leidende rol en dat resulteerde in de jaren '90 tot het koninkrijk Cambodja. Dat was geen garantie voor een rustige democratie. Krachten uit het Khmer verleden bleven een rol spelen en nog altijd wordt Cambodja min of meer door een beperkte hoeveelheid machthebbers (en het leger) geregeerd.

Cambodja heeft ongeveer 16,5 miljoen inwoners, waarvan de meeste jonger zijn dan 24. De meeste Cambodjanen hebben een etnische Khmer achtergrond. Van de Cambodjanen stamt 90% af van de Khmer, 5% heeft Vietnamese voorouders en 1% Chinees.

Iets minder dan een kwart van de Cambodjanen woont in de stedelijke gebieden, waarvan Phnom Penh (met ruim anderhalf miljoen inwoners verreweg de grootste stad), Takeo, Sihanoukville en Battambang de grootste zijn. De levensverwachting van mannen is 66 jaar, die van vrouwen 71 jaar.

Khmer is de officiële taal. Frans wordt vooral nog gesproken door oudere Cambodjanen en soms nog op onderwijsinstellingen.

Cambodja is een boeddhistisch land. Bijna 97% van de Cambodjanen is boeddhist. Dit boeddhisme kent veel invloeden uit het Hindoeïsme, omdat dit de eerste religie was die in dit gebied werd aangehangen. Ongeveer 2% is moslim, vooral Cham (ooit vluchtelingen uit Vietnam) en Maleisische minderheden.

Dat er ongeveer 0,5% christenen leven komt verrassend genoeg niet door Frankrijk dat dit gebied kolonialiseerde, maar gaat verder terug naar de invloed van de Portugezen. Veel minderheden hangen een eigen geloof aan.

U kunt Cambodja het hele jaar bezoeken. Het land kent een tropisch klimaat. Het droge seizoen van november tot maart/april is het meest aangename. De temperatuur is dan lager (met een gemiddelde temperatuur van 20 tot 28 graden Celsius) en het is doorgaans droog. November tot en met januari zijn de beste maanden, het is dan droog en het minst warm. Vanaf februari wordt het weer langzaam warmer.

April is de warmste maand. Het warme seizoen duurt van maart tot eind mei, begin juni (de gemiddelde temperatuur is dan 28 tot 35 graden Celsius).

Het regenseizoen loopt van eind mei tot en met oktober. In deze periode valt zo'n beetje driekwart van alle regen die jaarlijks valt. De meeste kans op een nat pak hebt u tussen juli en september. Dit wil overigens niet zeggen dat het elke dag veel regent, op de meeste dagen is het waarschijnlijk alleen een enorme regenbui. Dagen waarop het echt de hele dag regent zijn zeldzaam. Onhandig is dat verplaatsen soms moeilijker wordt omdat wegen onder water staan. Voordeel is dat het landschap mooier is, de omgeving minder stoffig en er veel vogels te zien en te horen zijn.

Internet is over het algemeen goed beschikbaar in Cambodja. Uiteraard beter in stedelijke gebieden. Zelfs in veel bussen wordt internet aangeboden. Toch is voor de meeste Cambodjanen het digitale leven nog toekomstmuziek. De kwaliteit is niet zo goed als in Nederland, maar 3G en 4G worden aangeboden.

De meeste hotels, restaurants en cafés in de grote steden bieden (gratis) internet aan.

Internet wordt door de overheid gecontroleerd, vanwege politieke en morele redenen. Het kan dus zijn dat u websites die u gewend bent te openen, in Cambodja niet kunt openen. Bellen kan via Facetime, Skype, Whatsapp, Line of soortgelijke internetdiensten.

Op uw eigen simkaart heeft uw mobiele telefoon geen ontvangst, maar u kunt deze vervangen door een lokaal prepaid of top-up exemplaar. Die koopt u bij lokale mobiele telefoon winkeltjes.

De Cambodjaanse is niet de beroemdste in de regio. Die van Thailand en Vietnam overvleugelen Cambodjaanse lekkernijen qua beroemdheid en reputatie. Toch hoeft u in Cambodja niks te kort te komen, ook smulpapen komen hier aan hun trekken. Er valt overal te eten en te snacken. Fijn is dat de Cambodjanen er van houden veel verse ingrediënten te gebruiken.

Over het algemeen wordt er in Cambodja minder pittig gekookt dan in bijvoorbeeld Thailand. Cambodjanen kiezen ervoor om de pepers als het gerecht op tafel staat, eventueel zelf toe te voegen. Wel overeenkomstig de eetgewoontes in Thailand is dat rijst de basis is.

Liefhebbers van een biertje hebben het goed in Cambodja. De meeste regio's hebben een eigen bier. Angkor en Anchor (ja dat lijkt heel erg op elkaar) zijn de bekendste. Mensen met een voorkeur voor wijn zouden op het platteland verrast kunnen worden door een lokale palm- of rijstwijn.

Drinkwater is in Cambodja overal in flessen verkrijgbaar; water uit de kraan is niet voor consumptie geschikt, wel voor het poetsen van uw tanden. Op hotelkamers wordt bijna altijd gezorgd voor (gratis) flessen drinkwater.

Cambodja is een stuk armer dan Thailand. Dat merkt u al in de hoofdstad, maar zeker op het platteland, dat vooral uit boeren, meestal arme boeren, bestaat die in niet al te luxe houten huisjes wonen.

Tuk tuk's zijn een leuke en handige manier om niet al te lange afstanden af te leggen. Weet dat u altijd moet afdingen, de vraagprijs is zeker te hoog. Al is het maar omdat u een rijke buitenlander bent.

In het verkeer geldt meestal dat wie meer wielen heeft en grotere wielen voorrang neemt. Daarentegen kunt u als u meebeweegt met het verkeer, laat zien dat u aan het oversteken bent, op anticipatie rekenen van de Cambodjaanse weggebruikers.

Cambodjanen begroeten elkaar met een 'sampeah', ze geven geen hand. Bij de begroeting wordt het hoofd licht gebogen en worden de handpalmen voor de kin tegen elkaar gedrukt.

Ze wachten met eten tot een oudere de eerste hap heeft genomen. Als u met Cambodjanen eet, en dat kan zomaar zittend op de grond zijn, zorg er dan voor dat u voeten achter u liggen en niet naar voren wijzen.

Ouderen krijgen veel respect. En familie staat voor de meeste Cambodjanen op nummer 1. Kinderen zorgen voor hun ouders als dat (financieel) nodig is. Bejaardenhuizen zijn er niet.

Voor Cambodjanen is het hoofd het meest heilige deel van het lichaam en de voeten het minst heilige. Wijs dus nooit iets aan met uw voet, leg geen voeten op tafel en zeker niet in de richting van iemand. Raak om dezelfde reden ook nooit zomaar het hoofd van iemand aan. Aanraken wordt als beledigend ervaren; dat geldt in het bijzonder voor het hoofd, waarin - volgens de cultuur - de geest huist.

Blijven lachen, al is het maar glimlachen. Boos worden, de stem verheffen, driftig worden, werkt contraproductief. De Cambodjaan tegen wie u 'te keer gaat' gaat op slot. Dan weet u zeker dat u niet bereikt wat u wilt. Rustig blijven en uitleggen dat er geen bed op uw hotelkamer staat duurt langer, maar nachtrust is gegarandeerd.

Vragen hoe oud een Cambodjaan is heeft weinig zin. Veel Cambodjanen worden 'pas geboren' als ze een jaar zijn. Bovendien worden alle Cambodjanen met het Khmer nieuwjaar massaal een jaar ouder.

Door het tijdverschil van vijf of zes uren, hebben veel Europese gasten last van jetlag. Probeert u zich na aankomst zo snel mogelijk aan te passen aan de lokale tijd.

Ga bij aankomst overdag hooguit vier uur slapen. Vertrek ontspannen uit Nederland en probeer het tijdsverschil met Nederland zo snel mogelijk te overbruggen.

Naast het tijdsverschil is ook sprake van een stevige verandering van klimaat. Pas uw tempo in het begin aan, drink de koude drankjes niet te snel. Wees voorzichtig met de (felle) zon!

De meeste mensen krijgen in Cambodja een laag salaris. Een fooitje is niet alleen welkom, voor sommige mensen in hotels en restaurants maakt het het verschil tussen een goede en een slechte dag.

Er zijn geen vaste regels voor, maar in een restaurant kunt u tussen 5 en 20% fooi geven. De meeste mensen houden 10% aan. Maar het hangt natuurlijk af van service en vriendelijkheid.

Ook voor gidsen geldt dat 10% een redelijke fooi is. Een dollar is een gangbare tip voor iemand die uw koffer naar uw kamer draagt. Dat klinkt als weinig, maar weet dat veel van deze mensen 2 dollar op een dag verdienen.

Taxi chauffeurs worden in Cambodja niet automatisch getipt. Ze rekenen er waarschijnlijk niet op dat ze iets krijgen. U kunt het bedrag naar boven afronden of het wisselgeld laten zitten.

KHMER NIEUW JAAR

Op precies hetzelfde moment (13 april) als in Thailand Songkran wordt gevierd, het Thaise nieuw jaar, vieren de Cambodjanen drie dagen lang Khmer Nieuw Jaar. Volgens de oude Khmer kalender begint dan het nieuwe jaar. Ook wordt gevierd dat het oogstseizoen is afgelopen. Veel Cambodjanen versieren hun huis, maar net als in Thailand, wordt er volop water gegooid, om schoon en gereinigd aan het nieuwe jaar te kunnen beginnen.

WATER FESTIVAL

Van oktober tot november (het begin hangt af van de volle maan) gaan drommen mensen naar het meer van Tonle Sap of verzamelen ze zich aan de rivier bij Phnom Penh om naar honderden boten te kijken. De gekleurde en gedecoreerde boten herdenken de kracht van het Khmer Rijk met nagebootste gevechten en tegelijkertijd worden de goden bedankt dat het land weer vruchtbaar was en de vangsten rijk. Er zijn ook boottochten en vuurwerk.

HALVE MARATHON ANGKOR WAT

Een mooier decor om hard te lopen is nauwelijks denkbaar. Rond Angkor Wat wordt in december jaarlijks een halve marathon georganiseerd.

Voor zover het bezoekende reizigers betreft gaat bijna al het verkeer van Phnom Penh, langs het Tonle Sap Meer, naar Siem Reap, of omgekeerd. U kunt ook de boot over het meer nemen. Er zijn bussen in verschillende soorten luxe en kwaliteit.

U kunt ook vliegen, dat kost 45 minuten, maar voor het milieu en voor uw eigen plezier is de boottocht onze aanbevolen manier om van Siem Reap (Angkor Wat) naar Phnom Penh te reizen. Mensen uit een voortreffelijk milieu die toch willen vliegen kunnen Siem Reap ook vanuit Bangkok goed bereiken.

Vanuit Phnom Penh is het 226 kilometer naar Sihanoukville, in het zuiden aan de kust. Ook hier moet u zeker 5 uur rekenen voor een autorit. Dit traject met de trein kost u ruim 7 uur.